หมอนขวานผาขิด

เป็นหัตถกรรมของชาวอีสานที่มีเอกลักษณ์และคุณค่าด้านประโยชน์ใช้สอย ได้รับความนิยมทั่วไป เป็นของใช้ของฝากที่มีชื่อของยโสธร ทำจากผ้าทอลายขิด ซึ่งเป็นผ้าทอพื้นเมืองของภาคอีสาน มีลวดลาย รูปแบบหลากหลาย และสีสันสดใสสวยงาม หมอนขวานผ้าขิด เป็นหนึ่งในวัฒนธรรมที่มีมาแต่โบราณกาล มีเอกลักษณ์อันโดดเด่น แสดงถึงภูมิปัญญาที่ถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ ต่อมา คุณพ่อสัมฤทธิ์ จันเหลือง ได้ไปเห็นหมอนในจังหวัดอื่นที่ใช้ผ้าดิ้นเงินดิ้นทองมาทำ จึงได้นำมาพัฒนาการทำหมอนจากผ้าดิ้นเงิน ดิ้นทอง และต่อมา ได้พัฒนานำผ้าขิดมาทำหมอน เพิ่มรูปแบบหลากหลายมากขึ้น เช่น ที่นอน ที่รองนั่ง ปัจจุบันนางสาวนุนุช จันเหลือง ซึ่งเป็นลูกสาวของคุณพ่อสัมฤทธิ์ จันเหลือง รับหน้าที่เป็นผู้นำชุมชน ในการผลิตหมอนขวานผ้าขิดออกจำหน่าย

การจักสาน

  หัตถกรรมเครื่องจักสานเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชนที่สำคัญอย่างยิ่งต่อการดำรงชีวิตตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงปัจจุบัน หัตถกรรมเครื่องจักสานเป็นตัวอย่างหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาอันเฉลียวฉลาดของคนไทยในท้องถิ่น  ที่ใช้ภูมิปัญญาสามารถนำสิ่งที่มีอยู่ในชุมชนมาประยุกต์ทำเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันได้  ซึ่งมีประโยชน์ในการดำรงชีวิต  

ทำปลาร้า

 “ปลาร้าผง  ปลาร้าผงผสมเครื่องปรุง ปลาร้าอัดเม็ด  น้ำปลาร้าบรรจุขวด ฯลฯ”
          ผลิตภัณฑ์รูปแบบต่างๆ  ที่ผลิตจากปลาร้าและส่งไปจำหน่ายยังต่างประเทศ  โกยเงินเข้าประเทศปีละไม่น้อย... “ปลาร้า” เป็นวัตถุดิบของอาหารที่ขึ้นชื่อลือชาและรู้จักเป็นอย่างดี เช่น ส้มตำปลาร้า ปลาร้าทอด หลนปลาร้า  ซึ่งเกิดจากภูมิปัญญาชาวบ้านของภาคอีสานที่คิดค้นวิธีถนอมอาหารไว้ทานตลอดปีและต้องมีแทบทุกครัวเรือนก็ว่าได้  ทำปลาร้าเป็นอาหารที่นิยมของคนในประเทศและก้าวสู่ครัวโลก  อีกทั้งเป็นสินค้าโกอินเตอร์ สร้างอาชีพสร้างรายได้ให้กับคนในประเทศ

การหมัดกมี่ทำผ้าไหม

ที่นี่คือฟาร์ม จิม ทอมป์สันค่ะ เป็นที่ที่รวมสถาปัตยกรรมไทยอีสานที่ไว้บนพื้นที่กว่า 10 ไร่ เป็นอีกหนึ่งจุดที่ให้นักท่องเที่ยวได้เห็นสถาปัตยกรรมอันทรงคุณค่าและวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของภาคอีสาน โดยมีการจำลองวิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณี การละเล่น อาหารการกิน และการประกอบอาชีพของชาวอีสานให้ได้ดูกันด้วย

การปลูกข้าว

ชาวเหนือส่วนใหญ่มีอาชีพทำนา ทำไร่ การทำนาส่วนใหญ่จะเป็นนาดำ ที่ลุ่มมาก ๆ จึงทำนาหว่าน คนเหนือปลูกข้าวเหนียวกันเป็นส่วนใหญ่ เพราะบริโภคข้าวเหนียว ข้าวเหนียวภาคเหนือถือเป็นข้าวที่มีคุณภาพดี นึ่งสุกแล้วขาวสะอาด อ่อนและนิ่มน่ารับประทาน ข้าวพันธ์ที่มีชื่อเสียง คือ ข้าวสันป่าตอง นอกจากทำนาแล้วยังปลูกพืชไร่อื่น ๆ เช่น หอม กระเทียม ถั่ว ยาสูบ เป็นต้น นอกจากปลูกข้าวแล้ว อาชีพทำสวนก็เป็นที่นิยมกัน โดยเฉพาะทำสวนลำไย และลิ้นจี่ นอกจากจะขายให้คนไทยได้รับประทานแล้ว ยังส่งขายต่างประเทศอีกด้วย

อาชีพของชาวอีสาน

 การจักรสานของชาวอีสาน

 

 

ภูมิปัญญาไทยในอีสาน
ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เป็นการทำเครื่องจักสานเป็นงานหัตถกรรมเก่าแก่ เป็นเครื่องมือ เครื่องใช้ โดยใช้วัตถุดิบที่มีอยู่นั้น โดยมีวิธีในการทำ เริ่มจาก การใช้วัตถุดิบ เช่น เถาวัลย์ หวาย กระจูด กก มาจักสานเป็นเครื่องใช้โดยมาสอดขัดกัน แล้วพัฒนาเป็นภาชนะหรือเครื่องใช้ที่มีประโยชน์ตามความต้องการและพัฒนารูปทรง ลวดลาย ให้มีความละเอียดประณีตสวยงามกว่าเดิม
ชาวอีสานทำเครื่องจักสานเป็นเครื่องมือเครื่องใช้มานานมาก

ที่มนุษย์เครื่องจักรและเทคโนโลยีที่สมัยใหม่มาผลิตจะมีเครื่องมือเครื่องใช้แทนที่ การทำเครื่องจักสานโดยทั่วไปจะมีวิธีในการทำและรูปแบบที่คล้ายกัน รูปแบบของเครื่องจักสานก็จะเป็นไปตามความนิยมขนบประเพณี อยู่ของแต่ละท้องถิ่น

กลุ่มประเทศในแถบเอเชียเป็นแหล่งผลิตเครื่องจักสานที่สำคัญของโลก

ได้พัฒนาเป็นอุตสาหกรรมการเกษตรโดยมีเครื่องจักร โดยเฉพาะประเทศในกลุ่มเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ประเทศไทย ส่วนใหญ่มีอาชีพเกษตรกรรม และยังเป็นการเกษตรแบบดั้งเดิมที่ใช้เครื่องมือพื้นบ้าน ประชาชนในชนบทยังดำรงชีวิตตามสภาพสังคมเกษตรกรรมที่ผลิตเครื่องมือเครื่องใช้ขึ้นเองจากวัตถุดิบธรรมชาติในท้องถิ่น ได้แก่ การทำภาชนะดินเผาด้วยดินที่หาได้ในท้องถิ่น การทำเครื่องจักสานด้วย เถา ใบ เป็นต้น
และก็มีการทำภาชนะดินเผาด้วยดินในท้องถิ่น การทำเครื่องจักสานด้วย เถา ใบ และต้นไม้ชนิดต่างๆ มนุษย์รู้จักนำวัสดุจากธรรมชาติมาทำเครื่องจักสานมานานแล้ว อาจจะเริ่มจากการนำกิ่งไม้มาสอดขัดกัน เป็นรั้วแสดงอาณาเขต นำใบไม้มาสอดขัดกันเป็นแผ่นหรือเป็นภาชนะ

ต่อมาก็รู้และเข้าใจคุณสมบัติของพืชพันธุ์ไม้แต่ละชนิดมากขึ้นจึงเลือกสรรส่วนต่างๆ ของต้นไม้มาใช้เป็นวัตถุดิบในการทำเครื่องจักสานได้เหมาะสมกับความต้องการและใช้ประโยชน์ใช้สอย เช่น นำหวาน ไม้ไผ่ มาจักเป็นเส้นแล้วสานเป็นภาชนะเครื่องใช้

การนำวัตถุดิบธรรมชาติมาทำเครื่องจักสานนั้น มนุษย์ค่อยๆ เรียนรู้คุณสมบัติของวัตถุดิบ แล้วเลือกสรรดัดแปลงให้มีลักษณะเหมาะในการนำมาสาน เช่น การที่นำไม้ไผ่มาเป็นซีกๆ แล้ว “จัก” เป็นเส้นๆ ซึ่งเรียกว่า “ตอก” เมื่อได้ตอกแล้วจึงนำตอกไป “สาน” เป็นเครื่องจักสานให้มีรูปแบบที่ต้องการ

การทำไม้ไผ่เป็นตอกและนำตอกไปสานเป็นภาชนะต่างๆ เป็นขั้นตอนสำคัญ จึงเรียกหัตถกรรมที่ทำขึ้นด้วยกรรมวิธีนี้ว่า เครื่องจักสานละค่ะในการทำเครื่องจักสาน ทำขึ้นจากกระบวนการคือ “จัก” คือ การเอามีดผ่าไม้ไผ่ หวาย ให้แตกแยกออกจาก กันเป็นเส้นบางๆ “สาน” คือการใช้เส้นตอกหรือสิ่งที่เป็นเส้นอื่นๆ ที่อ่อนตัวขัดกัน คือ “ยก” และ “ข่ม” ให้เกิดเป็นลาย ตามต้องการ นอกจากนี้การจักสาน ชาวอีสานนั้นก็มีภูมิปัญญาในด้านนี้มานานมากแล้ว และงานด้านนี้ก็ได้ถ่ายทอดให้คนรุ่นต่อไปเพื่อไม่ให้สูญหายไปจากชาวไทย